File "AGFl_AV.22.1059.mp4"

Actual file name AGFl_AV.22.1059.mp4
Folder name
Sources KZ-Gedenkstätte Flossenbürg
Signatur: AGFl AV.22.1059
File size 234.64 MB
Size 640px × 480px
Preview
MPEG4
Referenced by
Duration 00:35:11
Aspect ratio 4:3

Subtitles for "AGFl_AV.22.1059.mp4"

00:00:00 CM: A můžeme...
de [DE: CM: Und wir können...]
00:00:02 HR: Byly jsme samozřejmě trvale nachlazené.
de [DE: HR: Wir waren natürlich dauerhaft erkältet.]
00:00:07 Měli jsme hroznou rýmu, kašel,
de [DE: Wir hatten fürchterlichen Schnupfen, Husten,]
00:00:10 no a místo kapesníku jsme používaly...
de [DE: na und statt Taschentüchern haben wir benutzt...]
00:00:15 eh... takovou tu papírovinu hrubou, kterou se čistí stroje.
de [DE: äh... solches Grobpapier, mit denen die Maschinen gesäubert wurden.]
00:00:23 A ten vojáček, když to viděl, tak se mě ptal:
de [DE: Und der Soldat, als er das gesehen hat, da hat er mich gefragt:]
00:00:27 „Vy nemáte kapesník?“ Já jsem mu řekla:
de [DE: „Sie haben kein Taschentuch?“ Ich habe ihm gesagt:]
00:00:29 „Ani kapesník, ani kartáček na zuby.“
de [DE: „Weder ein Taschentuch, noch eine Zahnbürste.“]
00:00:32 A druhý den jsem v šupleti, svém, kde jsem jako měla mít
de [DE: Und am nächsten Tag in meiner Schublade, wo ich haben sollte meine...]
00:00:40 - já nevím jaký svý potřeby ani
de [DE: - ich weiß nicht was für Sachen eigentlich]
00:00:42 - jo, možná, no já jsem tam měla lžíci a misku na obědy.
de [DE: - ja vielleicht, ich hatte da meinen Löffel und die Schale fürs Mittagessen.]
00:00:46 Tak to bylo moje šuple.
de [DE: Das war meine Schublade.]
00:00:48 Tam jsem našla velkej mužskej kapesník a kartáček na zuby.
de [DE: Da habe ich ein großes Herrentaschentuch und eine Zahnbürste gefunden.]
00:00:53 To byl dar neocenitelnej, neocenitelnej...
de [DE: Das war ein unschätzbares Geschenk, unschätzbar...]
00:00:57 Takže na toho chlapce jaksi vděčně vzpomínám.
de [DE: Also an diesen Jungen denke ich dankbar zurück.]
00:01:01 Říkám si, bůhví, jak asi skončil a proč potom vzápětí zmizel z tý fabriky.
de [DE: Ich sage mir, weiß Gott, wie der wohl geendet ist und warum der kurz darauf aus der Fabrik verschwunden ist.]
00:01:07 Už se tam neukázal.
de [DE: Der ist da schon nicht mehr aufgetaucht.]
00:01:10 IV: Takže Vám chtěl pomoct vlastně...
de [DE: IV: Also wollte er Ihnen helfen, eigentlich...]
00:01:12 HR: Ano, tak proto řikám: mám i dobré i zlé zkušenosti. I z toho Freiberka...
de [DE: HR: Ja, deshalb sage ich, ich habe auch gute Erfahrungen aus Freiberg...]
00:01:19 IV: A jaký jste měli kontakt s civilním obyvatelstvem.
de [DE: IV: Und welchen Kontakt hatten Sie mit der Zivilbevölkerung?]
00:01:23 Bylo vůbec něco takového možné?
de [DE: War so etwas überhaupt möglich?]
00:01:25 HR: To nebylo vůbec možný.
de [DE: HR: Das war überhaupt nicht möglich.]
00:01:26 Civilní byli jedině nám nablízku ti mistři,
de [DE: Von Zivilisten kamen nur die Meister in unsere Nähe,]
00:01:30 v těch výrobních halách, no a jak který.
de [DE: in den Fertigungshallen, also je nachdem.]
00:01:34 Tam byly taky obrovský rozdíly.
de [DE: Da waren auch riesige Unterschiede.]
00:01:38 Některej házel po holkách kladivem
de [DE: Die einen haben den Hammer nach den Mädchen geworfen,]
00:01:40 a někdo jim třeba podšoupnul i kousek chleba.
de [DE: und ein anderer hat ihnen etwa auch mal ein Stück Brot zugeschoben.]
00:01:44 Takže to byly velký rozdíly.
de [DE: Also da waren große Unterschiede.]
00:01:46 A ten můj mistr Rauch se choval pak opravdu slušně.
de [DE: Und mein Meister Rauch hat sich wirklich anständig verhalten.]
00:01:50 Nic na mně nechtěl, nic mi nedal mimořádnýho, ale nesekýroval.
de [DE: Er wollte nichts von mir, er hat mir nichts Besonderes gegeben, aber er hat uns nicht sekiert.]
00:01:56 IV: Takže vlastně informace, třeba o politické situaci z vnějšího světa,
de [DE: IV: Also eigene Informationen, etwa über die politische Situation in der Welt draußen,]
00:02:01 to nebylo možné něco takového...
de [DE: das war nicht möglich, so etwas...]
00:02:03 HR: Možná, že něco prosáklo, protože tam byli i francoužští zajatci
de [DE: HR: Vielleicht ist mal etwas durchgesickert, denn da waren auch französische Gefangene,]
00:02:08 a možná nějakej dokonce Angličan a možná nějací Italové.
de [DE: und vielleicht sogar ein Engländer und vielleicht einige Italiener.]
00:02:13 A - nevím jakým způsobem se děvčata z některé té dílny
de [DE: Und - ich weiß nicht auf welche Weise die Mädchen aus manchen der Werkstätten]
00:02:20 s nima dostaly do takového běžného krátkého kontaktu.
de [DE: mit ihnen in einen normalen, kurzen Kontakt gekommen sind.]
00:02:26 Takže tam možná se něco dovídaly a dávaly to dál.
de [DE: Also da haben sie möglicherweise etwas erfahren und das dann weitergegeben.]
00:02:30 Ale bylo toho tak málo, že si z toho nic nepamatuju.
de [DE: Aber das war so wenig, dass ich mich an nichts davon erinnere.]
00:02:34 Věděly jsme, že Stalingrad dávno padl,
de [DE: Wir haben gewusst, dass Stalingrad schon längst gefallen war,]
00:02:38 viděly jsme hořet Drážďany.
de [DE: wir haben Dresden brennen sehen.]
00:02:40 Z tý fabriky jsme viděly ty plameny,
de [DE: Aus der Fabrik haben wie die Flammen gesehen,]
00:02:43 v Drážďanech byly nálety, byl taky u nás nálet...
de [DE: auf Dresden gab es Luftangriffe, auch bei uns war ein Luftangriff...]
00:02:47 Při tom prvním náletu nás hnali do nějakých bunkrů
de [DE: Bei dem ersten Luftangriff haben sie uns in irgendwelche Bunker getrieben,]
00:02:51 a při dalším už nás zamkli v těch halách a utekli jenom naši dozorci.
de [DE: und bei dem nächsten haben sie uns nur noch in den Hallen eingeschlossen und nur unsere Aufseher sind geflohen.]
00:02:56 A to bylo pro nás „myši mají pré“..., jo?
de [DE: Und das war für uns „die Mäuse haben Festtag“..., ja?]
00:03:00 Že jsme si oddechly a jen jsme čekaly, co bude dál
de [DE: Wir haben verschnauft und gewartet, was weiter kommt]
00:03:05 a nemusely jsme nic dělat, seděly jsme tam na zemi a povídaly jsme si.
de [DE: und mussten nichts machen, wir haben da auf der Erde gesessen und erzählt. ]
00:03:10 Vůbec jsme se nebály, samozřejmě o život nám nešlo,
de [DE: Wir hatten überhaupt keine Angst, natürlich ging es uns nicht ums Leben,]
00:03:14 protože to nám šlo celou dobu.
de [DE: denn darum ging es die ganze Zeit.]
00:03:16 A jenom jsme řikaly: dobře jim tak, ty Drážďany,
de [DE: Und wir haben uns nur gesagt: Geschieht ihnen recht, das mit Dresden,]
00:03:22 a člověk si v tý době, když je sám v takovým...
de [DE: und in einer Zeit, wo man selbst in so einem...]
00:03:32 stavu, kde je stále ohrožován,
de [DE: Zustand ist, wo man ständig bedroht ist,]
00:03:35 tak ani ho nenapadne litovat někoho z protějšího tábora.
de [DE: da fällt es einem nicht ein, Mitleid zu haben mit jemandem von der anderen Seite.]
00:03:42 Takže my jsme si tenkrát vůbec neuvědomovaly,
de [DE: So ist uns damals überhaupt nicht bewusst geworden,]
00:03:45 co tam na to doplatilo civilního obyvatelstva
de [DE: welchen Preis damals die Zivilbevölkerung zahlen musste]
00:03:48 a jaký kulturní škody se udělaly, žejo...
de [DE: und welche kulturellen Schäden entstanden sind, nicht wahr.]
00:03:51 Tenkrát jsme byly šťastný: jo, jen ať jim to shoří...
de [DE: Damals waren wir glücklich: Ja, soll es ihnen nur brennen...]
00:03:55 Ať je... čím dřív bude konec války.
de [DE: Auf dass... desto eher wird der Krieg zu Ende sein.]
00:03:58 IV: Vlastně to byl znak toho, že se blíží konec, a že...
de [DE: IV: Das war eigentlich ein Zeichen dafür, dass sich das Ende nähert und dass...]
00:04:01 HR: Ano, to bylo několik znaků.
de [DE: HR: Ja, da waren einige Zeichen.]
00:04:03 Taky jsme dostali nesolenej chleba.
de [DE: Wir haben auch ungesalzenes Brot bekommen.]
00:04:06 Takže jsme si říkaly: Hele, Hitler má támhle solný doly v Rakousku
de [DE: Da haben wir uns gesagt: Schau her, Hitler hat die Salzgruben in Österreich]
00:04:10 a nemá ani na sůl do chleba. {směje se}
de [DE: und er hat nicht mal Salz fürs Brot. {lacht}]
00:04:15 Tak to byly maličkosti, kde člověk byl zlomyslnej,
de [DE: Das waren die Kleinigkeiten, wo man gehässig war,]
00:04:19 kde jim to přál a radoval se z toho,
de [DE: wo man es ihnen gegönnt und sich daran gefreut hat,]
00:04:21 ikdyž ten chleba nebyl dobrej, ale snědly jsme ho. Nemajíce nic jiného...
de [DE: auch wenn das Brot nicht gut war, aber wir haben es gegessen. Man hatte nichts anderes...]
00:04:28 IV: A jak vypadala strava jinak?
de [DE: IV: Und wie sah die Verpflegung sonst aus?]
00:04:29 HR: No to byla ráno ta tmavá brynda, čemu se říkalo kafe,
de [DE: HR: Na am Morgen gab es die dunkle Brühe, die Kaffee genannt wurde,]
00:04:35 v poledne byla polívka taková nějaká hustší.
de [DE: am Mittag eine Suppe, so eine etwas dickere.]
00:04:39 Já už nevím z čeho... a zahuštěná...
de [DE: Ich weiß schon nicht mehr woraus... und eingedickt...]
00:04:43 Já nevím, nějakýma plevama nebo čím - já nevím.
de [DE: Ich weiß nicht, mit irgendwelchen Spelzen oder womit auch immer - ich weiß nicht.]
00:04:46 A pak k večeři jako jsme dostaly ten příděl chleba.
de [DE: Und dann zum Abendbrot haben wir die Zuteilung Brot bekommen.]
00:04:52 Ten byl čím dál menší, a k tomu různě něco.
de [DE: Die wurde zunehmend kleiner, und dazu Unterschiedliches.]
00:04:57 Někdy nějakou řípovou marmeládu, někdy kousek margarínu.
de [DE: Manchmal so eine Rübenmarmelade, manchmal ein Stückchen Margarine.]
00:05:02 Jednou nebo dvakrát dokonce jsme dostaly to,
de [DE: Ein- oder zweimal haben wir sogar etwas bekommen,]
00:05:06 čemu my teď říkáme čajový salám.
de [DE: zu dem wir jetzt Teewurst sagen.]
00:05:09 Oni tomu říkali jägersalami, jo?
de [DE: Sie haben dazu Jägersalami gesagt, ja?]
00:05:12 A to nám strašně chutnalo.
de [DE: Und das hat uns furchtbar gut geschmeckt.]
00:05:14 Nám to připomínalo ty naše předválečné macešky.
de [DE: Das hat uns an unsere Maceška-Streichwurst aus der Vorkriegszeit erinnert.]
00:05:18 Takže to byla jediná masitá strava, co jsme tam... asi dvakrát jsme to dostaly.
de [DE: Das war also die einzige fleischhaltige Verpflegung, die wir da... vielleicht zweimal haben wir das bekommen.]
00:05:24 IV: A mohla byste popsat přesně jaké práci jste se v té továrně věnovala?
de [DE: IV: Und könnten Sie genau beschreiben, welche Arbeit sie in der Fabrik gemacht haben?]
00:05:29 Co jste tam musela dělat každý den a jak dlouho?
de [DE: Was mussten Sie da den ganzen Tag machen und wie lange?]
00:05:31 HR: Když jsme tam přišly, tak napřed jsme musely pilovat ty jednotlivé duralminiové pláty,
de [DE: HR: Als wir gekommen sind, mussten wir zuerst die einzelnen Duralumin-Platten feilen,]
00:05:38 ty hrany opilovat.
de [DE: die Kanten abfeilen.]
00:05:40 Pak nás učili teda do nich vrtat díry.
de [DE: Dann haben sie uns beigebracht, da Löcher reinzubohren.]
00:05:44 A to byly ty eh... stlačeného vzduchu - jak se tomu řiká? Eh...
de [DE: Und das waren... mit Pressluft - wie sagt man dazu?]
00:05:56 IV: Nějaký tlakový...
de [DE: IV: Irgendwelche Druck...]
00:05:57 HR: Tlakový
de [DE: HR: Druck-...]
00:05:58 IV: ... zařízení?
de [DE: IV: ...werkzeuge?]
00:05:59 CM: {nesrozumitelné}
de [DE: CM: {unverständlich}]
00:06:00 HR: Eh... vrtačky.
de [DE: HR: Ähm... Bohrmaschinen.]
00:06:03 IV: Aha...
de [DE: IV: Aha...]
00:06:03 HR: Vrtačky, jo, dole to byl ten vrták, kterej se každou chvíli zlomil...
de [DE: HR: Bohrmaschinen, ja, unten war der Bohrer, der ständig durchgebrochen ist...]
00:06:08 To jsme taky byly rádi, když se toho hodně polámalo,
de [DE: Da waren wir auch froh, wenn die viel durchgebrochen sind.]
00:06:11 ale hrozili nám za to samozřejmě sankcema,
de [DE: Aber uns haben dafür natürlich Sanktionen gedroht,]
00:06:14 a nad tím byla taková obrovská záležitost napojená na ten přívod vzduchu...
de [DE: und über dem war so eine riesige Angelegenheit angeschlossen an die Luftzufuhr...]
00:06:20 A teď než jsme se vůbec naučily...
de [DE: Und jetzt bevor wir überhaupt gelernt hatten...]
00:06:22 Vždyť už jsme taky neměly tolik síly.
de [DE: Wir hatten doch auch nicht mehr so viel Kraft.]
00:06:24 A než jsme se naučily to zvednout a držet.
de [DE: Und bis wir gelernt haben, das zu heben und zu halten.]
00:06:27 No, člověk potom postupně v tom získal jakousi obratnost,
de [DE: Na, man hat dann nach und nach so eine gewisse Gewandtheit bekommen,]
00:06:32 takže jsme ty díly vrtaly a pak jsme ty pláty zase...
de [DE: also haben wir die Teile gebohrt und die Platten dann wieder...]
00:06:37 Ty pláty už byly naskládaný tři nebo čtyři na sobě,
de [DE: Die Platten waren schon aufeinandergestapelt, drei oder vier übereinander,]
00:06:40 a provrtávalo se to dohromady a pak se to nýtovalo dohromady.
de [DE: und die wurden gemeinsam durchbohrt und dann zusammengenietet.]
00:06:46 Tak zase byla nýtovačka... Ne, ty vrtačky, to jsem se zmýlila,
de [DE: Das war die Nietpistole... Nicht die Bohrmaschinen, ich habe mich geirrt,]
00:06:51 ty byly elektrický, no taky těžký.
de [DE: die waren elektrisch, aber auch schwer.]
00:06:54 Ale ty nýtovačky, ty byly těžký.
de [DE: Aber die Nietpistolen, die waren schwer.]
00:06:57 No tak pak přišel takovej navoněnej f.... frajírek,
de [DE: Und dann ist so ein parfümierter Fatzke angekommen,]
00:07:05 jako inženýrek s prstenama na rukou, no,
de [DE: als Ingenieur mit Ringen an der Hand, na,]
00:07:10 byl trošku nenormální a ten s lupou prohlížel ty nýty shora, zespoda,
de [DE: der war ein bisschen unnormal, und der hat mit der Lupe die Nieten angesehen, von oben, von unten,]
00:07:17 jestli jsme to nějak neudělaly špatně.
de [DE: ob wir da nicht etwas falsch gemacht haben.]
00:07:21 A my jsme se pak snažily se naučit to dělat špatně.
de [DE: Und wir haben dann versucht zu lernen, es falsch zu machen.]
00:07:24 Tak, aby to nepoznal.
de [DE: So, dass er es nicht erkennt.]
00:07:25 Že to bylo trošku jako našišato a každej zase jinak našišato.
de [DE: Dass die ein bisschen schief werden, und jede wieder anders schief.]
00:07:30 A bylo to nepatrný, no ale říkaly jsme si: s tím lítat nemůžou.
de [DE: Das war unmerklich, aber wir haben uns gesagt: Mit dem können die nicht fliegen.]
00:07:34 Oni taky se žádným tím křídlem, co my jsme vyrobily nelítali,
de [DE: Und sie sind auch mit keinem Flügel, den wir hergestellt haben, geflogen,]
00:07:37 ani neměli už čas to zkusit. {směje se}
de [DE: sie hatten nicht mal die Zeit, es zu versuchen. {lacht}]
00:07:42 IV: A jak vzpomínáte na své spoluvězeňkyně?
de [DE: IV: Und wie erinnern Sie sich an die Mithäftlinge?]
00:07:46 Existovalo tam něco takového jako přátelství?
de [DE: Gab es so etwas wie Freundschaft?]
00:07:49 HR: Ano, samozřejmě bez toho člověk nemůže bejt.
de [DE: HR: Ja, natürlich, ohne die kann ein Mensch nicht existieren.]
00:07:52 A my jsme napřed eh... hned, když nás ubytovali v té fabrice,
de [DE: Und wir sind zuerst... gleich, als sie uns in der Fabrik untergebracht haben,]
00:07:59 tak nařídili: po dvou na kavalci.
de [DE: da haben sie angeordnet: zu zweit auf die Pritschen.]
00:08:02 Notabene to byly ty dřevěný pryčny, žejo.
de [DE: Wohlgemerkt waren das die hölzernen Pritschen, nicht wahr.]
00:08:06 Takže jsme musely být po dvou na tom jednom slamníku.
de [DE: Also mussten wir zu zweit auf diesem einen Strohsack liegen.]
00:08:09 No a tam jsme se našly s Lisou Ledererovou, to byla muzikantka.
de [DE: Na und da haben wir uns gefunden mit Lisa Ledererová, das war eine Musikantin.]
00:08:14 Zpívala, její muž byl taky muzikant a tak stejně stará se mnou.
de [DE: Sie hat gesungen, ihr Mann war auch Musikant und sie war genauso alt wie ich.]
00:08:20 No takže to bylo opravdu přátelství, kde jsme si vzájemně pomáhaly... jak to šlo,
de [DE: Na das war eine wirkliche Freundschaft, wo wir uns gegenseitig geholfen haben... wie es eben ging,]
00:08:26 a kromě toho, když byla jednou za čtrnáct dní ta neděle volná,
de [DE: und außerdem, wenn einmal alle 14 Tage der Sonntag frei war,]
00:08:32 tak jsme se vždycky seskupily v nějakej hlouček,
de [DE: dann haben wir uns immer in einem Grüppchen zusammengefunden,]
00:08:35 kde jsme zpívaly ty naše písničky, žejo...
de [DE: wo wir unsere Lieder gesungen haben, nicht wahr.]
00:08:39 Z Déčka, z Osvobozenýho a národní a všechno možný prostě, a povídaly jsme si.
de [DE: Aus dem Theater D, dem Befreiten Theater, nationale Lieder und alles Mögliche, und wir haben geplaudert.]
00:08:47 No a taky jsme hodně vařily. Recepty jsme si předávaly. {smích}
de [DE: Na und wir haben auch viel gekocht. Rezepte haben wir ausgetauscht. {lacht}]
00:08:53 IV: A z čeho jste vařily?
de [DE: IV: Und womit haben Sie gekocht?]
00:08:55 HR: No nevařily, to jenom takhle... těmi slovy.
de [DE: HR: Na, gar nicht haben wir gekocht, nur so... mit den Worten.]
00:08:59 Tak ty zkušenější z nás, že, ty nás poučovaly,
de [DE: Die erfahreneren von uns, nicht, die haben uns unterrichtet,]
00:09:02 protože já jsem toho moc neuměla z toho vaření.
de [DE: denn ich habe da nicht viel gekonnt im Kochen.]
00:09:06 Jsem neměla čas se to naučit.
de [DE: Ich hatte nicht die Zeit, das zu lernen.]
00:09:08 A to bylo nejlepší právě při těch náletech, to jsme nejvíc vařily...
de [DE: Und das war das Beste gerade bei den Luftangriffen, da haben wir am meisten gekocht....]
00:09:14 Jsme si říkaly: No, dneska budeme mít k obědu... {smích} jsme si vymejšlely...
de [DE: Wir haben uns gesagt: Na, heute gibt es zum Mittagessen... {lacht} so haben wir uns das ausgedacht.]
00:09:23 Takže ty přátelství, víte - co jsme teďka ten hlouček holek,
de [DE: Also die Freundschaften, wissen Sie - die Gruppe Mädchen, die wir jetzt sind,]
00:09:27 tam jsme se nikdy nesetkaly.
de [DE: da sind wir uns nie begegnet.]
00:09:31 To až po válce jsme se postupně scházely, že...
de [DE: Erst nach dem Krieg haben wir uns nach und nach getroffen, nicht...]
00:09:34 Ta byla taky ve Freibergu, ta byla taky ve Freibergu...
de [DE: Die war auch in Freiberg, die war auch in Freiberg...]
00:09:38 No, některý ty - Helga Hošková-Weissová tam byla s maminkou,
de [DE: Na, einige - Helga Hošková-Weissová war da mit ihrer Mutter,]
00:09:42 Hanka Hnátová Lustigová tam byla s maminkou,
de [DE: Hanka Hnátová Lustigová war da mit ihrer Mutter,]
00:09:46 Růženka Millerová tam byla s maminkou.
de [DE: Růženka Millerová war da mit ihrer Mutter.]
00:09:51 Tak to byly ty nejmladší, já nevím co ty pracovaly.
de [DE: Das waren die Allerjüngsten, ich weiß nicht, was sie da gearbeitet haben. ]
00:09:55 Pak tam byly taky nějaký Slovenky.
de [DE: Dann waren da auch einige Slowakinnen.]
00:09:57 Ta jedna měla dokonce jedenáctiletou dceru. Vydávaly jí za třináctiletou.
de [DE: Die eine hatte sogar eine elfjährige Tochter. Sie haben sie für dreizehn ausgegeben.]
00:10:02 Aby jí vůbec dostala s sebou, aby jí ji nechali.
de [DE: Damit sie sie überhaupt mitnehmen konnte, damit die sie bei ihr gelassen haben.]
00:10:06 Ta holka chudinka tam pořád plakala.
de [DE: Das arme Mädchen hat da die ganze Zeit geweint.]
00:10:09 No ale musely - musela vystupovat jako třináctiletá.
de [DE: Na aber sie mussten - sie musste auftreten als Dreizehnjährige.]
00:10:14 Pak jsem se s nima setkala jednou ve Františkových lázních.
de [DE: Ich habe sie später einmal in Franzensbad getroffen.]
00:10:18 To jsou tady... tak takový... takovou jsme měly obě radost.
de [DE: Das sind hier... also solche... solche Freude hatten wir beide.]
00:10:22 IV: A Vy jste mluvila o trávení toho volného času, kterého moc nebylo,
de [DE: IV: Und Sie haben darüber gesprochen, wie sie Ihre Freizeit verbracht haben, von der es nicht viel gab,]
00:10:27 ale v té souvislosti mě napadlo, že Vy jste tam zažila jedny Vánoce...
de [DE: und in dem Zusammenhang fällt mir ein, dass Sie dort ein Weihnachten...]
00:10:31 vlastně jeden přelom roku...
de [DE: also einen Jahreswechsel erlebt haben...]
00:10:33 HR: Jo, a ty Vánoce jsem zažila vlastně na revíru,
de [DE: HR: Ja, und Weihnachten habe ich auf dem Krankenrevier erlebt,]
00:10:38 to jsem měla růži v noze. Takže...
de [DE: da hatte ich Gürtelrose am Bein. Also...]
00:10:42 IV: Mohla byste nám o tom něco povědět?
de [DE: IV: Könnten Sie uns etwas darüber erzählen?]
00:10:45 HR: No růže je hrozná nemoc, protože to zač... začíná takovým strašným... nevolností od žaludku,
de [DE: HR: Na, Gürtelrose ist eine schreckliche Krankheit, das beginnt mit einer schrecklichen... Übelkeit im Magen,]
00:10:51 vysokýma horečkama a teprv po mnoha hodinách se to projevuje, kde to vlastně je,
de [DE: hohem Fieber und dann erst nach vielen Stunden zeigt sich, wo das eigentlich ist,]
00:10:57 a ty horečky trvaj dlouho...
de [DE: und das Fieber dauert lange...]
00:10:59 No tak tam mě vylí... vyléčili pouhou ichtyolovou mastí.
de [DE: Na und da haben sie mich... kuriert mit bloßer Ichtyol-Salbe.]
00:11:04 Já jsem se z toho vyhrabala.
de [DE: Ich bin drüber hinweggekommen.]
00:11:07 Eh... teďka na pneumologii mi zjistili, že jsem tam zřejmě přežila tuberkulózu,
de [DE: Äh... auf der Pneumologie haben sie jetzt festgestellt, dass ich da wohl eine Tuberkulose überlebt habe,]
00:11:15 že tam mám na těch plicích nějaký za...
de [DE: dass ich da auf den Lungen irgendwelche...]
00:11:17 Víte, to jsou neuvěřitelný věci,
de [DE: Wissen Sie, das sind unglaubliche Sachen,]
00:11:19 že člověk se tam automaticky vyléčí.
de [DE: dass man da von selbst gesund wird.]
00:11:23 No, nějakej ten po... pohrudnicový zánět jsem tam měla.
de [DE: Na, so eine... Brustfellentzündung habe ich da gehabt.]
00:11:30 Tak to jsou takový věci, na který ani nevzpomínat...
de [DE: Das sind solche Dinge, an die man sich besser gar nicht erinnert...]
00:11:33 Ta růže se mi bohužel opakovala moc a mockrát po válce.
de [DE: Die Gürtelrose ist leider wiedergekommen, vielmals, nach dem Krieg.]
00:11:38 IV: Jak vypadala ta lékařská péče?
de [DE: IV: Wie hat die medizinische Versorgung ausgesehen?]
00:11:41 HR: No to byly zase naštěstí naše doktorky, ale když neměly léky, co mohly chudinky dělat?
de [DE: HR: Na, die Ärztinnen waren zum Glück wieder die Unsrigen, aber wenn sie keine Medikamente hatten, was sollten die Armen machen?]
00:11:47 No... Umřela jim tam taková osmnáctiletá krásná holka na tuberkulózu...
de [DE: Na... Ihnen ist da so ein 18-jähriges hübsches Mädchen an Tuberkulose gestorben...]
00:11:57 IV: A Vy jste tam vlastně byla do dubna 45...
de [DE: IV: Und Sie waren da bis zum April 45...]
00:12:01 HR: Ne.
de [DE: HR: Nein.]
00:12:03 IV: Ve Freibergu...
de [DE: IV: In Freiberg...]
00:12:04 HR: Nás ještě potom, po těch Vánocích, po Novým roce nás přestěhovali do nového tábora za městem,
de [DE: HR: Uns haben sie dann, nach Weihnachten, nach Neujahr noch umgesiedelt in das neue Lager hinter der Stadt,]
00:12:13 který stačili mezitím postavit.
de [DE: das sie in der Zwischenzeit gebaut hatten.]
00:12:16 A to bylo z čerstvých prken.
de [DE: Und das war aus frischen Brettern.]
00:12:18 Tam tedy nebyly štěnice. Bylo to čisťounký, ale vlhký.
de [DE: Da gab es also keine Wanzen. Das war ganz sauber, aber feucht.]
00:12:23 Takže jaká zima tam byla, protože v tý fabrice, ikdyž tam byly takový ty roury,
de [DE: Also da war es kalt, denn in der Fabrik, auch wenn da diese Rohre waren,]
00:12:29 tak přece jenom tam bylo teplo i v těch pokojích.
de [DE: war es eben doch warm in den Zimmern.]
00:12:33 Kdežto tam byla zima, byl to leden, únor, březen...
de [DE: Wohingegen es da kalt war, es war Januar, Februar, März...]
00:12:41 A v dubnu byly nějak Velikonoce, kolem dvanáctýho, a...
de [DE: Und im April war Ostern, so um den zwölften herum, und...]
00:12:46 buď těsně před Velikonocema nebo těsně po nich nás zase vyhnali
de [DE: entweder kurz vor Ostern oder knapp danach haben sie uns wieder herausgetrieben]
00:12:52 a hnali nás ve Freibergu na nádraží.
de [DE: und sie haben uns in Freiberg auf den Bahnhof getrieben.]
00:12:55 A to už bylo tak... začínalo svítat.
de [DE: Und da war es so... die Dämmerung hatte begonnen.]
00:12:59 Taky v noci nás vzbudili.
de [DE: Also in der Nacht haben sie uns geweckt.]
00:13:02 Ale když nás hnali tím městečkem,
de [DE: Aber als sie uns durch das Städtchen getrieben haben,]
00:13:04 tak to jsme teprv viděly ty krásný starobylý malovaný domy.
de [DE: da haben wir erst die schönen alten bemalten Häuser gesehen.]
00:13:10 Teprv jsme věděly, kde jsme byly...
de [DE: Erst da haben wir gewusst, wo wir überhaupt waren...]
00:13:13 Protože tam odtamtud jsme z fabriky, dokud jsme bydlely tam,
de [DE: Denn dort haben wir aus der Fabrik, solange wir in der gewohnt haben,]
00:13:17 tak jsme nemohly ani na krok nikam ven.
de [DE: nicht auch nur auf einen Schritt nach draußen gehen können.]
00:13:19 A pak když nás vodili do toho novýho lágru,
de [DE: Und dann als sie uns in dieses neue Lager geführt haben,]
00:13:23 tak to bylo vzádu, za městem zase. Takže...
de [DE: da ging es hintenherum, hinter der Stadt lang. Also...]
00:13:28 IV: A když jste pochodovaly na práci vlastně tady z tohodle, z těch ubikací...
de [DE: IV: Und als Sie zur Arbeit marschiert sind aus diesen Ubikationen...]
00:13:32 HR: Z těch do lágru...
de [DE: HR: Aus denen ins Lager...]
00:13:33 IV: ... tak měly jste možnost setkání s nějakým civilním obyvatelstvem, to nebylo možné?
de [DE: IV: ... hatten Sie die Möglichkeit, mit der Zivilbevölkerung zusammenzutreffen oder war das nicht möglich?]
00:13:38 HR: No my jsme jenom... Já jsem si všimla hloučku dětí malejch,
de [DE: HR: Na wir sind nur... Ich habe ein Grüppchen kleiner Kinder bemerkt,]
00:13:43 který si tam hrávaly na tý ulici před fabrikou.
de [DE: die da in der Straße vor der Fabrik gespielt haben.]
00:13:47 To byla dost dlouhá ulice a tam si hrály - a krásný malý dětičky.
de [DE: Das war eine ziemlich lange Straße und da haben sie gespielt - hübsche kleine Kinderchen.]
00:13:52 Protože já jsem holt vychovatelka, měla jsem od batolat různé věkové kategorie,
de [DE: Weil ich halt Erzieherin bin, hatte ich von Wickelkindern an verschiedene Altersgruppen, ]
00:13:59 tak prostě dětičky jsou pro mě... něco extra, žejo.
de [DE: und Kinder sind für mich einfach... etwas Besonderes, nicht wahr.]
00:14:04 Tak těch si vždycky všímám.
de [DE: Die bemerke ich immer.]
00:14:05 Viděla jsem, jaký jsou to krásný německý dětičky.
de [DE: Ich habe gesehen, was das für schöne deutsche Kinder sind.]
00:14:10 No a ty samozřejmě nemohly nikde nic vykládat, ale jsem přesvědčená,
de [DE: Na und die konnten natürlich nirgendwo etwas berichten, aber ich bin überzeugt,]
00:14:16 že nějaký ty maminky je oknem pozorovaly.
de [DE: dass die Mütter sie durchs Fenster beobachtet haben.]
00:14:20 Že musely přece dát pozor na ty děti. To byly malý děti...
de [DE: Die mussten doch auf die Kinder aufpassen. Das waren kleine Kinder.]
00:14:24 Jak si venku hrajou a aby je něco nezajelo,
de [DE: Wie die draußen spielen und dass sie niemand überfährt,]
00:14:27 ikdyž toho tam moc tenkrát nejezdilo...
de [DE: auch wenn da damals nicht viel gefahren ist...]
00:14:30 Někdo musel ty děti sledovat, čili musel nás vidět aspoň při těch střídačkách v poledne, po půlnoci.
de [DE: Jemand musste die Kinder im Auge haben, also müssen sie auch uns gesehen haben bei den Schichtwechseln mittags und nach Mitternacht.]
00:14:42 IV: Vy jste se potom dostala vlastně do dalšího transportu,
de [DE: IV: Sie sind danach in einen weiteren Transport gekommen,]
00:14:46 který směřoval do Mauthausenu...
de [DE: der nach Mauthausen ging...]
00:14:47 HR: Ano, po - jak jsem říkala - kolem těch Velikonoc,
de [DE: HR: Ja, nach - wie ich gesagt habe - gegen Ostern,]
00:14:51 potom po půl roce, co jsme tam byly, nás zase hnali přes to městečko -
de [DE: nach einem halben Jahr, in dem wir da gewesen sind, haben sie uns wieder durch die Stadt getrieben -]
00:14:56 řikám, že jsme teprve viděly v jakém hezkém městě starobylém jsme byly -
de [DE: ich sage, dass wird da erst gesehen haben, in was für einem schönen altertümlichen Städtchen wir gewesen waren -]
00:15:00 zase na to nádraží... vlastně mimo nádraží.
de [DE: wieder an den Bahnhof... eigentlich außerhalb vom Bahnhof.]
00:15:04 Mimo, na nějaký zastávce nákladní...
de [DE: Außerhalb, zu irgendeiner Güterhaltestelle...]
00:15:07 Tak tam nás naložili teda opravdu do nákladních, do uhláků,
de [DE: Da haben sie uns dann wirklich in Güterwaggons verladen, in Kohlewagen,]
00:15:11 otevřených, a vono lilo!
de [DE: in offene, und es hat geschüttet!]
00:15:14 A teď nás vezli nevím kolik dní,
de [DE: Und jetzt haben sie uns gefahren ein paar Tage,]
00:15:19 pořád lilo, pršelo, bylo hnusný počasí.
de [DE: die ganze Zeit hat es geschüttet, geregnet, es war schreckliches Wetter.]
00:15:22 No muselo to trvat taky dva týdny.
de [DE: Das muss so zwei Wochen gedauert haben.]
00:15:25 Ale vezli nás přes... teď já nevím přesně kde...
de [DE: Aber sie haben uns gefahren über... ich weiß nicht genau wo entlang...]
00:15:33 Do Čech vlastně.
de [DE: Nach Böhmen jedenfalls.]
00:15:36 A tam po té západní hranici Sudetenlandu jsme jely.
de [DE: Und da sind wir entlang der Westgrenze des Sudetenlandes gefahren.]
00:15:45 A tam jsme si vždycky uvědomovaly: vždyť jsme doma...
de [DE: Und da war uns immer bewusst: Wir sind doch zu Hause...]
00:15:50 Po několika těch dešťových dní, co jsme byly úplně promoklý,
de [DE: Nach einigen Regentagen, als wir völlig durchnässt waren,]
00:15:57 tak se jeden železničář domohl toho, aby nás dali do zavřených vozů.
de [DE: da hat ein Eisenbahner erreicht, dass sie uns in geschlossene Waggons tun.]
00:16:07 Jenže oni nás tam dali tak, jak jsme byly promoklý,
de [DE: Nur wie sie uns dahin gegeben haben, nass wie wir waren,]
00:16:10 čili v těch zavřených vozech jsme zase schly o to dýl.
de [DE: sind wir in den geschlossenen Wagen um so länger getrocknet.]
00:16:13 Ale vzpomínám si na dobré lidi v Horní Bříze,
de [DE: Aber ich erinnere mich an gute Menschen in Horní Bříza,]
00:16:17 kteří na těch Němcích si vydupali,
de [DE: die bei den Deutschen durchgesetzt haben,]
00:16:22 že nám smějí přímo do těch vagónů tu báječnou bramboračku,
de [DE: dass sie uns direkt in die Waggons eine wunderbare Kartoffelsuppe geben durften,]
00:16:27 kterou uvařili, přímo jako dávat do těch misek.
de [DE: die sie gekocht haben, direkt in die Schüsseln.]
00:16:31 To bylo to jediný, co jsme měly - misku a lžíci.
de [DE: Das war das einzige, was wir hatten - Schüssel und Löffel.]
00:16:34 A to byl - nevím, jak to říct -
de [DE: Und das war - ich weiß nicht, wie ich das sagen soll -]
00:16:39 po dlouhé době hladovění najednou takovej báječnej pokrm.
de [DE: nach der langen Zeit des Hungerns auf einmal so ein wunderbares Essen.]
00:16:43 A podruhé to bylo myslím u Klatov někde,
de [DE: Und zum zweiten Mal war das glaube ich bei Klatovy irgendwo,]
00:16:48 kde taky lidi přinesli koše buchet a nevím čeho,
de [DE: wo die Leute auch Körbe mit Buchteln und ich weiß nicht was brachten,]
00:16:54 ale z toho si ti esesáci všechno skoro nechali
de [DE: aber davon haben die SS-Männer fast alles behalten]
00:16:57 a nám nějaký drobínky potom rozdali.
de [DE: und an uns haben sie dann ein paar Reste verteilt.]
00:17:02 Ale to já vždycky zdůrazňuju, víte,
de [DE: Aber das betone ich immer, wissen Sie,]
00:17:05 že na té české straně byli lidi, kteří se uměli postarat.
de [DE: dass auf der tschechischen Seite Leute waren, die etwas auf die Beine gekriegt haben.]
00:17:13 IV: Jak se k vám chovali ti dozorci během transportu?
de [DE: IV: Wie haben sich die Aufseher während des Transports zu ihnen verhalten?]
00:17:16 HR: Co jsme byli na českém území, tak si dávali velkej pozor.
de [DE: HR: Als wir auf tschechischem Gebiet waren, haben die sehr aufgepasst.]
00:17:20 Oni si to uvědomovali, že tady nemaj tak úplně volné pole,
de [DE: Denen war bewusst, dass sie hier kein ganz freies Feld haben,]
00:17:29 podle svých nátur.
de [DE: nach ihrer Natur.]
00:17:31 Tak a jen jsme přejeli do Rakouska,
de [DE: Aber kaum sind wir nach Österreich gekommen,]
00:17:36 tak už to začalo, zase terorizování.
de [DE: hat das wieder angefangen, wieder das Terrorisieren.]
00:17:40 No, dojeli jsme do Mauthausenu...
de [DE: Na, wir sind in Mauthausen angekommen...]
00:17:42 Děvčata většinou nevěděly, co to je,
de [DE: Die Mädchen haben zumeist nicht gewusst, was das ist,]
00:17:45 ale já to věděla, že mi tam umřel bratr.
de [DE: aber ich habe gewusst, dass mir da mein Bruder gestorben ist.]
00:17:47 Tak jako když jsem si na tom nádraží přečetla ten velkej nápis Mauthausen,
de [DE: Also als ich am Bahnhof die große Aufschrift Mauthausen gelesen habe,]
00:17:52 tak jsem věděla, kde jsem.
de [DE: da habe ich gewusst, wo ich bin.]
00:17:54 No a tam nás pak hnali.
de [DE: Na und da haben sie uns dann hingetrieben.]
00:17:56 Samozřejmě my hladový, žíznivý hlavně...
de [DE: Wir natürlich hungrig und vor allem durstig...]
00:18:00 Teď nás hnali do toho obrovskýho kopce.
de [DE: So haben sie uns diesen riesigen Berg hochgetrieben.]
00:18:03 Nám se zdál obrovskej, nekonečnej.
de [DE: Uns kam der ungeheuer vor, unendlich.]
00:18:05 Teď tam přes tu cestičku zurčely takový ty horský potůčky křišťálový.
de [DE: Jetzt sprudelte da über den Weg so ein kristallklarer Bergbach.]
00:18:10 Když jsme se nachýlily, že si naberem vodu, tak jsme dostaly holí nebo...
de [DE: Als wir uns gebückt habe, dass wir Wasser nehmen, haben wir es mit dem Stock bekommen oder...]
00:18:16 co oni to měli... takový eh... biče... bičíkem...
de [DE: was sie da hatten, so eine... kleine Peitsche...]
00:18:23 Takže jsme se ani nesměly napít, ale cestou...
de [DE: So durften wir nicht einmal trinken, aber auf dem Weg...]
00:18:29 Ještě na nás řvali, prostě tím svým způsobem esesáckým nás hnali nahoru,
de [DE: Sie haben uns noch angeschrien, auf ihre SS-Art haben sie uns nach oben getrieben,]
00:18:34 ale někde v půli cestě, nebo trošku vejš,
de [DE: aber irgendwo auf dem halben Weg, oder ein bisschen höher,]
00:18:37 proti nim přiběh jeden esesák a ten jim podal nějakou zprávu
de [DE: kam ihnen ein anderer SS-Mann entgegengelaufen und hat ihnen eine Nachricht überbracht]
00:18:44 a oni se začali mírnit.
de [DE: und danach waren sie etwas zurückhaltender.]
00:18:47 A to už byla ta zpráva, že nahoře už utek hlavní, ten Ziereis,
de [DE: Und das war schon die Nachricht, dass da oben der Anführer, der Ziereis, schon geflohen war,]
00:18:55 a že už samosprávu převzali snad vězňové.
de [DE: und dass die Lagerverwaltung wohl schon von den Häftlingen übernommen worden war.]
00:19:00 Že vězňové prostě už tam maj hlavní slovo.
de [DE: Dass die Häftlinge da schon das Wort haben.]
00:19:04 Takže to všecko umlklo, oni se odebrali do nějakejch - ty esesáci -
de [DE: So ist alles still geworden, sie - die SS-Männer - haben sich zurückgezogen ]
00:19:11 do těch svých domů pro ně připravených.
de [DE: in irgendwelche für sie vorbereiteten Häuser.]
00:19:14 No nás nahnali nahoru na apelplatz.
de [DE: Na und uns haben sie nach oben auf den Appellplatz getrieben.]
00:19:18 No a teď se kolem nás shromáždili vězňové a když zjistili, že jsme Češky,
de [DE: Na und um uns herum sind die Gefangenen zusammengekommen und als sie gemerkt haben, dass wir Tschechinnen sind,]
00:19:22 no tak ti čeští kluci teď nám začli nosit jídlo.
de [DE: haben die tschechischen Jungs begonnen, uns Essen zu bringen.]
00:19:27 Ale takový nerozumný věci
de [DE: Aber so unvernünftige Sachen]
00:19:29 - jako sardinky a takový ty sladký... to ovoce kandovaný.
de [DE: - wie Sardinen und diese süßen... so kandiertes Obst.]
00:19:35 No samozřejmě, že kdo to sněd, tak mu bylo potom zle.
de [DE: Und natürlich, wer das gegessen hat, dem war nachher schlecht.]
00:19:41 No ale jinak se o nás opravdu starali, protože...
de [DE: Aber sonst haben sie sich wirklich um uns gekümmert, denn...]
00:19:46 Dbali na to... Zase to trvalo celý den do večera,
de [DE: Sie haben darauf geachtet... Wieder hat es den ganzen Tag bis zum Abend gedauert,]
00:19:52 než jsme se mohly zase osprchovat.
de [DE: bis wir uns wieder duschen konnten.]
00:19:56 Nás hnali do těch sprch a potom do toho lágru,
de [DE: Uns haben sie in diese Duschen getrieben und dann in das Lager,]
00:20:01 co je teďka parkoviště pod hlavní branou.
de [DE: was heute der Parkplatz unter dem Haupttor ist.]
00:20:04 Tam byl tenkrát ještě - nevím, jak tomu říkat - Russenlager.
de [DE: Da war damals noch - ich weiß nicht, wie ich dazu sagen soll - das Russenlager.]
00:20:10 Že tam byla pro ty ruské zajatce... nevím - nemocnice nebo co.
de [DE: Da war für russische Häftlinge... ich weiß nicht - ein Krankenhaus oder so.]
00:20:16 A když je prostě vybili, tak to bylo prázdný.
de [DE: Und als sie sie alle umgebracht hatten, war das leer.]
00:20:22 Esi to dezinfikovali nevím, ale tam nás tedy uložili,
de [DE: Ob sie das desinfiziert haben, weiß ich nicht, aber uns haben sie da untergebracht,]
00:20:25 že jsme měly slamníky na zemi a nějaký deky nám přinesli.
de [DE: wir hatten Strohsäcke auf dem Boden und irgendwelche Decken haben sie uns gebracht.]
00:20:31 A občas se přišli zeptat, jestli něco nepotřebujem,
de [DE: Und ab und zu sind sie gekommen um zu fragen, ob wir nicht etwas brauchen,]
00:20:35 opravdu se o nás starali jak mohli.
de [DE: sie haben sich wirklich um uns gekümmert wie sie nur konnten.]
00:20:38 A tam už jsme dostali potom normální příděly,
de [DE: Und da haben wir schon normale Zuteilungen bekommen,]
00:20:41 protože kuchyň tam vedli Španělé, ještě španělští eh... bojovníci,
de [DE: denn die Küche haben da Spanier geführt, spanische Kämpfer,]
00:20:49 kteří taky měli mnoho zkušeností.
de [DE: die viel Erfahrung hatten.]
00:20:52 A takže ta strava celkem se dala jíst a když... ještě nabízeli,
de [DE: Und so ließ sich die Verpflegung einigermaßen essen, und wenn... Sie haben noch angeboten,]
00:21:00 když viděli, jak jsme zesláblý, tak nabízeli ještě nášup.
de [DE: wenn sie gesehen haben, wie schwach wir waren, dann haben sie noch Nachschlag angeboten.]
00:21:06 IV: Vy jste tam vlastně zažila osvobození... jestli se nemýlím.
de [DE: IV: Sie haben dort die Befreiung erlebt... wenn ich mich nicht täusche.]
00:21:09 HR: Ano. My jsme tam přišly nějak koncem dubna, prý osmadvacátého,
de [DE: HR: Ja. Wir sind dahin gekommen gegen Ende April, angeblich am 28.,]
00:21:15 a to byl takový ten týden, kde jsme ještě pořád byly...
de [DE: und das war so eine Woche, da waren wir alle immer...]
00:21:24 No tak především jsme tam všechny onemocněly dizentérií, žejo...
de [DE: Na vor allem sind wir da alle an Dysenterie erkrankt, nicht wahr...]
00:21:29 Takže tam nás ně... nějak moc léčit nemohli,
de [DE: Also da haben sie uns... nicht viel behandeln können,]
00:21:35 ale pak tam přišli... 5. května přijel jeden obrněný vůz s americkými vojáky,
de [DE: aber dann kam... am 5. Mai kam ein gepanzerter Wagen mit amerikanischen Soldaten angefahren,]
00:21:45 kteří byli na nějaké pátračce a náhodou narazili na ten tábor.
de [DE: die auf irgendeiner Erkundungsfahrt waren und zufällig das Lager gefunden haben.]
00:21:52 Oni o něm vůbec nevěděli.
de [DE: Die haben davon überhaupt nicht gewusst.]
00:21:54 No, nahoře bylo velké haló, ale mě bylo tak zle, že jsem je ani neviděla.
de [DE: Na, oben gab es ein großes Hallo, aber mir ging es so schlecht, dass ich sie nicht einmal gesehen habe.]
00:21:59 Já jsem ležela na slamníku - to vím všecko jen z povídání -
de [DE: Ich habe auf dem Strohsack gelegen - das weiß ich alles nur vom Erzählen -]
00:22:04 a oni tedy od těch vojáků se naši dověděli,
de [DE: und von diesen Soldaten haben die unseren erfahren,]
00:22:07 že americká armáda o tomhle táboře vůbec neví.
de [DE: dass die amerikanische Armee von diesem Lager überhaupt nicht weiß.]
00:22:11 A pak tedy přijeli oficiálně a oficiálně to bylo osvobození.
de [DE: Und dann sind sie also offiziell gekommen und das war die offizielle Befreiung.]
00:22:21 Já nevím, jestli už vám někdo říkal, že toho Ziereise, toho velitele,
de [DE: Ich weiß nicht, ob Ihnen schon jemand gesagt hat, dass diesen Ziereis, diesen Führer,]
00:22:26 že zradil jeho vlastní řidič, že řekl, kde se schovává.
de [DE: dass den sein eigener Fahrer verraten hat, dass der gesagt hat, wo er sich versteckt.]
00:22:32 Takže Američani si ho vytáhli a dělali protokol, ten existuje...
de [DE: Also haben sich die Amerikaner ihn geholt und ein Protokoll angefertigt, das existiert...]
00:22:39 Výslech důkladnej, no. To je...
de [DE: Ein gründliches Verhör. Das ist...]
00:22:42 Vězni se na něj stejně vrhli a ten Ziereis stejně pošel, bych řekla.... nakonec.
de [DE: Die Häftlinge haben ihn sich trotzdem vorgenommen, und der Ziereis wäre sowieso verreckt, würde ich sagen... letztlich.]
00:22:50 Protože to bylo zvíře zřejmě hrozný.
de [DE: Denn das war wohl ein schreckliches Tier.]
00:22:53 On učil svého synka střílet na vězně.
de [DE: Er hat seinem Sohn beigebracht, auf die Häftlinge zu schießen.]
00:22:56 A pak asi druhej den na to, nebo o dva dni později tam přišli sovětští představitelé.
de [DE: Und dann vielleicht am nächsten Tag oder zwei Tage später kamen auch sowjetische Vertreter.]
00:23:07 No a tam byl lékař, kterej se ujal toho léčení našeho,
de [DE: Na und da war ein Arzt, der hat sich unserer Behandlung angenommen,]
00:23:13 takže jsme dostaly víno na lžíci s opiem.
de [DE: so haben wir auf einem Löffel Wein mit Opium bekommen.]
00:23:20 Opium ve víně... {smích} To jsou takový detaily...
de [DE: Opium im Wein... {lacht} Das sind solche Details...]
00:23:27 A Američani nás zase postříkali DDT.
de [DE: Und die Amerikaner haben uns wieder mit DDT besprüht.]
00:23:30 Celý, od hlavy až k patě.
de [DE: Komplett, von Kopf bis Fuß.]
00:23:33 Takže se o naše zdraví starali všichni.
de [DE: So haben sich alle um unsere Gesundheit gekümmert.]
00:23:37 IV: A kdy jste se dostala zpátky do Čech?
de [DE: IV: Und wann sind Sie zurück nach Böhmen gekommen?]
00:23:39 HR: Zpátky jsme směly odjet až 19. května.
de [DE: HR: Zurück durften wir erst am 19. Mai abfahren.]
00:23:44 Čili zase jsme tam byli...
de [DE: Also wir waren da wieder...]
00:23:47 Ještě musím říct... Američani - možná, že už to někdo řekl -
de [DE: Ich muss noch sagen... die Amerikaner - vielleicht hat das schon jemand gesagt -]
00:23:51 Američani tam namontovali eh... tlampač a spustili zprávy z rádia.
de [DE: die Amerikaner haben da einen Lautsprecher montiert und Nachrichten aus dem Radio gespielt.]
00:24:01 No a když věděli, že jsme Češi, tak prostě spustili Prahu, českej rozhlas,
de [DE: Na und als sie wussten, dass wir Tschechen sind, da haben sie Prag angestellt, den tschechischen Rundfunk,]
00:24:06 a teď jsme se tam dověděli, že je v Praze povstání.
de [DE: und jetzt haben wir da erfahren, dass in Prag der Aufstand ist.]
00:24:09 Nebo možná, že to nebyla česká stanice,
de [DE: Oder vielleicht war das kein tschechischer Sender,]
00:24:11 že to bylo z nějaký jejich stanice, že informovali, že je v Praze povstání.
de [DE: dass das ein Sender von ihnen war, dass sie informiert haben, dass in Prag der Aufstand ist.]
00:24:16 No my samozřejmě, jak jsme byly zesláblý:
de [DE: Na und wir natürlich, geschwächt wie wir waren:]
00:24:19 A honem, musíme do Prahy, musíme se zúčastnit povstání...
de [DE: Und schnell, wir müssen nach Prag, wir müssen beim Aufstand mitmachen...]
00:24:24 Což nepřicházelo v úvahu, pochopitelně,
de [DE: Was nicht in Frage kam, verständlicherweise,]
00:24:27 takže oni potom postupně ty jednotlivé skupiny...
de [DE: so haben sie dann nach und nach die einzelnen Gruppen...]
00:24:31 Tam bylo asi šestadvacet národností...
de [DE: Da waren wohl so 26 Nationalitäten...]
00:24:33 Takže první snad šli Belgičani, Holanďani, Francouzi...
de [DE: Zuerst sind wohl die Belgier, Holländer und Franzosen gegangen...]
00:24:39 já nevím, jak to postupně tedy...
de [DE: ich weiß nicht, wie das dann schrittweise...]
00:24:41 Si pro některé přijely tamní Červené kříže, že si je odvezli.
de [DE: Für manche ist da das Rote Kreuz aus den jeweiligen Ländern gekommen, um sie abzuholen.]
00:24:48 No a nás tam pořád drželi, že jsme v karanténě.
de [DE: Na und uns haben sie da weiter festgehalten, dass wir in Quarantäne sind.]
00:24:55 Pak jsme se dově... protože tam byl taky profesor...
de [DE: Dann haben wir erfah... weil da war auch ein Professor...]
00:24:59 Ježiš, teď nevim, Bušek, žejo, se jmenoval eh... z ministerstva...,
de [DE: Jesus, jetzt weiß ich nicht, Bušek, nicht wahr, hat er geheißen... aus dem Ministerium...,]
00:25:09 který, který si vomo... vymohl teda od Američanů propustku, že jel do Prahy.
de [DE: der sich von den Amerikanern die Entlassung erwirkt hat, dass er nach Prag gefahren ist.]
00:25:17 Nevím, jak se tam dostal - asi ho dovezli někam... na hranice.
de [DE: Ich weiß nicht, wie er dahin gekommen ist - sie haben ihn wohl irgendwo hingebracht... zur Grenze.]
00:25:21 A tenkrát se vrátil Beneš z Anglie.
de [DE: Und damals ist Beneš aus England zurückgekehrt.]
00:25:26 To už byl v Praze, takže už to bylo diplomatické jednání.
de [DE: Da war er schon in Prag, also da waren schon diplomatische Verhandlungen.]
00:25:31 No a vyjednali, že můžeme 19. května odjet do Prahy.
de [DE: Na und sie haben ausgehandelt, dass wir am 19. Mai nach Prag abfahren können.]
00:25:37 Teda velká většina. Ještě pár lidí v tom Mauthausenu musela zůstat,
de [DE: Also die große Mehrheit. Ein paar Leute mussten noch in Mauthausen bleiben,]
00:25:41 co nebyli transportu schopní nebo z jiných důvodů.
de [DE: weil sie nicht transportfähig waren oder aus anderen Gründen.]
00:25:45 Takže jsme měli k dispozici jeden autobus,
de [DE: So hatten wir einen Autobus zur Verfügung,]
00:25:53 který - nevím kteří, jestli to byli taky Španělé nebo jiní,
de [DE: der - ich weiß nicht wer, ob das Spanier waren oder andere,]
00:25:59 co pracovali v těch opravnách - autoopravnách pro ty esesáky,
de [DE: die in den Werkstätten - Autowerkstätten für die SS arbeiteten,]
00:26:04 tak se dokonale vyznali v těch motorech,
de [DE: so haben sie sich perfekt ausgekannt mit den Motoren,]
00:26:06 tak opravili vyřazenej starej autobus.
de [DE: so haben sie einen ausrangierten alten Autobus repariert.]
00:26:09 Pak tam byl jeden osobní, jedno osobní auto,
de [DE: Dann war da noch ein Personenwagen,]
00:26:13 kde jel doprovod s lékařem
de [DE: wo die Begleitung mit dem Arzt gefahren ist,]
00:26:18 a ty ostatní zřejmě na otevřených náklaďácích.
de [DE: und die anderen wohl auf offenen Lastwagen.]
00:26:24 Já si to už nepamatuju, protože já
de [DE: Ich erinnere mich daran schon nicht mehr, weil ich]
00:26:26 - to jsem neřekla, že jsem ještě než jsem nastoupila do toho dětského domova,
de [DE: - das habe ich nicht gesagt, dass ich, noch bevor ich beim Kinderheim angetreten bin,]
00:26:31 tak jsem dělala kurz kojeneckých sester.
de [DE: da habe ich einen Kurs als Säuglingsschwester gemacht.]
00:26:34 Takže jsem tak trošku věděla něco o minimální lékařské pomoci
de [DE: Also habe ich ein bisschen etwas gewusst über minimale ärztliche Hilfe]
00:26:39 a hlavně jak se rodí děti.
de [DE: und vor allem, wie Kinder auf die Welt kommen.]
00:26:43 To bylo důležitý, protože v tom autobuse se mnou seděla Rútka,
de [DE: Das war wichtig, weil in dem Autobus bei mir Rútka saß,]
00:26:48 která byla v devátém měsíci.
de [DE: die im 9. Monat war.]
00:26:50 A opravdu jí to chytlo cestou, takže jsem zalarmovala, aby zastavili.
de [DE: Und wirklich ist das auf der Fahrt über sie gekommen, also habe ich Alarm geschlagen, dass sie anhalten.]
00:26:56 Přijelo to auto a honem ji odvezli až do Budějovic a porodila v Budějovicích v nemocnici.
de [DE: Das Auto ist gekommen und sie haben sie schnell bis nach Budweis gebracht und sie hat in Budweis im Krankenhaus entbunden.]
00:27:02 Takže my máme dvě děti, co se tam holčičky narodily.
de [DE: So haben wir zwei Kinder, die den Mädchen da geboren wurden.]
00:27:07 Jedna se narodila ještě ve Frei..., v Mauthausenu,
de [DE: Eins ist noch in Frei..., in Mauthausen geboren,]
00:27:11 tam má čestné občanství a rodiště Mauthausen {směje se}
de [DE: das hat die Ehrenbürgerschaft und den Geburtsort Mauthausen {lacht}]
00:27:16 a jedna tedy už v Českých Budějovicích.
de [DE: und eins also schon in Budweis.]
00:27:19 Takže to jsou i veselé zprávy... z koncentráku.
de [DE: Also es gibt auch fröhliche Nachrichten... aus dem KZ.]
00:27:24 No a z těch Budějovic my jsme tedy dojeli v těchto - v této sestavě...
de [DE: Na und aus Budweis sind wir also gefahren - in dieser Zusammensetzung...]
00:27:30 Ty náklaďáky otevřený a ten autobus jsme pak dojeli až do těch Budějovic.
de [DE: Mit den offenen Lastwagen und dem Autobus sind wir dann bis nach Budweis gefahren.]
00:27:36 Tam bylo veliké vítání na velkém náměstí,
de [DE: Da gab es ein großes Willkommen auf dem großen Stadtplatz,]
00:27:39 prostě shluk lidu.
de [DE: einfach eine Ansammlung von Leuten.]
00:27:41 Tam nám přinesli nějaké jídlo - nějaká zřejmě polívka byla,
de [DE: Sie haben uns Essen dahin gebracht - eine Suppe war das wohl,]
00:27:47 každej půlku vajíčka natvrdo.
de [DE: und für jeden ein halbes hartgekochtes Ei.]
00:27:49 No vajíčka my jsme neviděly pět let, žejo.
de [DE: Eier hatten wir schon seit fünf Jahren nicht gesehen, nicht wahr.]
00:27:53 Takže to bylo přivítání.
de [DE: Also das war die Begrüßung.]
00:27:58 A vydrželi jsme na tom náměstí stát, protože se tam přitom řečnilo.
de [DE: Und wir haben durchgehalten, da zu stehen, weil dabei Reden gehalten wurden.]
00:28:03 My bysme byli radši si někde sedli.
de [DE: Wir hätten uns lieber irgendwo hingesetzt.]
00:28:05 No ale bylo to všecko moc hezký a z Budějovic už byl pro nás připravený vlak,
de [DE: Na aber das war alles sehr schön und aus Budweis war dann für uns schon ein Zug bereitgestellt,]
00:28:11 takže jsme dojeli vlakem až do Prahy.
de [DE: so sind wir mit dem Zug bis nach Prag gefahren.]
00:28:17 To už bylo nějak podvečer a nám řekli... na Hlavní nádraží,
de [DE: Da war es schon Vorabend uns sie haben uns gesagt... zum Hauptbahnhof,]
00:28:24 ale předtím se čekalo dlouho ve Vršovicích,
de [DE: aber vorher haben wir lange in Vršovice gewartet,]
00:28:28 než nás pustili tunelem dál.
de [DE: bevor sie uns durch den Tunnel weitergelassen haben.]
00:28:31 A protože - my jsme s manželem nebydleli ve Vršovicích,
de [DE: Und weil - ich hatte mit meinem Mann nicht in Vršovice gewohnt,]
00:28:36 my jsme bydleli tady na Korunní,
de [DE: wir haben hier auf der Korunní-Straße gewohnt,]
00:28:38 ale jeho rodiče bydleli ve Vršovicích
de [DE: aber seine Eltern haben in Vršovice gewohnt]
00:28:41 a když jsme se brali, tak byli ještě v Praze a naživu,
de [DE: und als wir geheiratet haben, da waren sie noch in Prag und am Leben,]
00:28:47 až pár dní potom museli do transportu...
de [DE: erst ein paar Tage danach mussten sie in den Transport...]
00:28:49 Ale znali jsme tam eh... správcovou z domu.
de [DE: Aber wir haben da gekannt... die Verwalterin des Hauses.]
00:28:55 A já jsem stála v chodbičce u okna,
de [DE: Und ich habe im Gang am Fenster gestanden,]
00:29:00 když jsme stáli v těch Vršovicích, tak jsem stála ve vlaku v chodbičce u okna,
de [DE: als wir in Vršovice gestanden haben, da habe ich im Zug im Gang am Fenster gestanden,]
00:29:05 dívala jsem se do toho zástupu
de [DE: ich habe in die Menge geschaut]
00:29:08 a najednou tam vidím mladou ženu, která na mě kouká
de [DE: und auf einmal sehe ich da eine junge Frau, die mich ansieht]
00:29:12 a já si řikám: je mi povědomá, znám ji nebo neznám...
de [DE: und ich sage mir: Die kommt mir bekannt vor, kenne ich die oder nicht...]
00:29:17 A ona přišla k tomu vlaku a já ji řikám:
de [DE: Und sie kam zu dem Zug und ich sage zu ihr:]
00:29:21 „Nejste paní správcová z Borovanky?“
de [DE: „Sind Sie nicht die Frau Verwalterin aus Borovanka?“]
00:29:24 Řiká: "No, vždyť přijďte k nám!" Ona mě poznala,
de [DE: Sie sagt: „Ja, also kommen sie doch zu uns!“ Sie hat mich erkannt,]
00:29:28 i bez těch vlasů, i v tom příšerným ústrojí.
de [DE: auch ohne die Haare, auch in dem schrecklichen Aufzug.]
00:29:32 No to už jsme vypadaly líp,
de [DE: Na, da sahen wir schon besser aus,]
00:29:34 protože jsme si z těch režných košil udělaly blůzy než jsme jely do Prahy.
de [DE: weil wir uns aus diesen groben Hemden Blusen gemacht hatten, bevor wir nach Prag fuhren.]
00:29:39 Že jsme z podolku si ušily límec na to... {směje se}
de [DE: Wir haben uns da ringsum einen Kragen angenäht... {lacht}]
00:29:43 A nějakou sukni z nějaký deky...
de [DE: Und einen Rock haben wir aus irgendwelchen Decken gemacht...]
00:29:46 Ale že mě poznala, ikdyž mě mockrát neviděla,
de [DE: Aber sie hat mich erkannt, auch wenn sie mich nicht oft gesehen hatte,]
00:29:51 a řekla: „Přijďte k nám bydlet. Zrovna odvedli z toho vašeho bytu ty Němce.“
de [DE: und die sagte: „Kommen Sie zu uns wohnen. Gerade haben sie aus Ihrer Wohnung die Deutschen abgeführt.“]
00:29:56 Čili z bytu po rodičích.
de [DE: Also aus der Wohnung der Eltern.]
00:29:58 No a tak jsme tam skutečně pak bydleli. To bylo obrovský štěstí.
de [DE: Na und da haben wir dann tatsächlich gewohnt. Das war ein ungeheures Glück.]
00:30:03 IV: Já bych se chtěla zeptat,
de [DE: IV: Ich würde gerne fragen,]
00:30:05 vlastně jak vzpomínáte na to začlěňování do normálního běžného života po válce.
de [DE: wie erinnern Sie sich eigentlich an die Rückkehr in das normale Leben nach den Krieg.]
00:30:11 To asi nebylo vůbec jednoduchý...
de [DE: Das war sicher überhaupt nicht einfach...]
00:30:13 HR: Teďko já vám musím dopovědět ještě to,
de [DE: HR: Jetzt muss ich Ihnen erst noch zu Ende erzählen,]
00:30:15 jak jsme přistáli na Hlavním nádraží.
de [DE: wie wir auf dem Hauptbahnhof angekommen sind.]
00:30:18 Tam nám řekli, že máme zůstat buď ve vagonech
de [DE: Da haben sie gesagt, dass wir entweder in den Waggons bleiben sollen,]
00:30:22 nebo že v čekárnách jsou kavalce, že tam máme zůstat.
de [DE: oder dass es im Wartesaal Pritschen gibt, dass wir da bleiben sollen.]
00:30:26 Kdo neví, že by došel do deseti hodin někam,
de [DE: Die, die nicht wissen, dass sie bis zehn Uhr irgendwo hinkommen,]
00:30:29 kde zaručeně by byl přijat, protože my jsme neměli domov už žádnej.
de [DE: wo sie garantiert aufgenommen werden, denn wir hatten ja schon kein Zuhause mehr.]
00:30:34 My jsme neměly rodiče, rodinu, my jsme nikoho neměly.
de [DE: Wir hatten keine Eltern, keine Familie, wir hatten niemanden mehr.]
00:30:38 Leda sem tam někdo, kdo měl nějakou arijskou tetičku
de [DE: Nur hier und da jemand, der irgendeine arische Tante hatte]
00:30:42 nebo strejčka zrovna v Praze, jo?
de [DE: oder einen Onkel, und das gerade in Prag, ja?]
00:30:45 Ale to nemusel mít každej v Praze.
de [DE: Aber so jemanden hatte in Prag nicht jeder.]
00:30:47 A já jsem najednou řekla - pořád jsme byly s tou Lisou Ledererovou...
de [DE: Und ich habe auf einmal gesagt - ich war immer noch mit Lisa Ledererová zusammen...]
00:30:53 Říkám... Cestou jsme slyšely ty zprávy pro repatrianty, co rozhlas vysílal.
de [DE: Ich sage... Unterwegs haben wir die Nachrichten für Repatrianten gehört, die der Rundfunk ausgestrahlt hat.]
00:31:00 A já jí řikám: „Poslyš Liso, vždyť ten rozhlas je tady od Hlavního nádraží kousíček,
de [DE: Und ich sage: „Hör zu, Lisa, zum Rundfunk ist es doch vom Hauptbahnhof nur ein kleines Stück,]
00:31:05 co když bysme šly tam a daly zprávy pro naše muže,
de [DE: was, wenn wir da hingehen und da eine Nachricht hinterlassen für unsere Männer,]
00:31:11 jestli jsou, kde jsou, co jsou..., že jsme tady."
de [DE: ob sie leben, wo sie sind, was sie machen..., dass wir hier sind." ]
00:31:15 Tak jsme teda šly do rozhlasu.
de [DE: So sind wir also zum Rundfunk gegangen.]
00:31:17 No tam jsme byly obrovsky přijati.
de [DE: Da sind wir überwältigend empfangen worden.]
00:31:20 Byli tam ti kluci z tý revoluční gardy, v těch khaki uniformách.
de [DE: Da waren die Jungs der Revolutionsgarden, in den khakifarbigen Uniformen.]
00:31:25 Ti byli úplně nadšený, že viděj první teda vězeňkyně, koncentráčnice...
de [DE: Die waren ganz begeistert, dass sie da die ersten KZ-Häftlinge sehen.]
00:31:31 No tak nejen že nám eh...
de [DE: Nicht nur dass sie uns]
00:31:37 dali najíst a pak jsme... nám taky dali nocleh.
de [DE: zu essen gegeben haben und dann sind wir... sie haben uns auch ein Nachtquartier gegeben.]
00:31:43 Čili tam v jednom, v jedné kanceláři
de [DE: Also da in einem Büro,]
00:31:48 byly na zemi polštáře ze dvou gaučů
de [DE: da waren auf dem Boden die Kissen von zwei Sofas]
00:31:52 a bílé povlečené peřiny a umyvadlo s teplou vodou a mejdlem,
de [DE: und weiß bezogene Federbetten und ein Waschbecken mit warmen Wasser und Seife,]
00:31:56 což byl přepych po těch letech nevídanej.
de [DE: was nach den ganzen Jahren ein unvorstellbarer Luxus war.]
00:31:59 A my jsme samozřejmě šly do té redakce,
de [DE: Und wir sind natürlich in die Redaktion gegangen, ]
00:32:03 odkud se vysílaly ty repatriační zprávy
de [DE: von wo die Repatriierungsnachrichten gesendet wurden]
00:32:06 a řikám teda, že jsem Reinerová.
de [DE: und ich sage also, dass ich Reinerová bin.]
00:32:10 On řiká: „Máte něco s Karlíčkem Reinerem společného?“
de [DE: Er sagt: „Haben Sie etwas mit dem Karlíček Reiner zu tun?“]
00:32:14 Já jsem řekla: „No to je můj muž.“
de [DE: Ich habe gesagt: „Na, das ist mein Mann.“]
00:32:15 Tak oni ho všude znali, protože on v rozhlase už za první republiky tedy učinkoval -
de [DE: Sie haben ihn da überall gekannt, denn schon in der ersten Republik hat er im Rundfunk mitgewirkt -]
00:32:21 buď jako pianista nebo že vysílali nějaký jeho skladby a tak.
de [DE: entweder als Pianist oder dass sie irgendwelche Kompositionen von ihm gesendet haben.]
00:32:26 Takže já jsem to jméno vlastně poprvé slyšela v rozhlase,
de [DE: Auch ich habe den Namen eigentlich zuerst im Rundfunk gehört,]
00:32:29 když mi bylo asi třináct let,
de [DE: da war ich wohl so dreizehn Jahre alt,]
00:32:31 ale... ale tohle, že jsme nemusely být v té čekárně na kavalci,
de [DE: aber... so mussten wir nicht im Wartesaal auf Pritschen übernachten,]
00:32:40 ale že jsme hned měly nějaký kontakt.
de [DE: sondern hatten gleich einen Kontakt.]
00:32:44 A takhle to šlo potom dál, když Červený kříž - nebo eh...
de [DE: Und so ging das dann weiter, als das Rote Kreuz - oder...]
00:32:49 České srdce myslím se to jmenovalo, taková dobročinná organizace,
de [DE: „Tschechisches Herz“ hieß das glaube ich, so eine wohltätige Organisation,]
00:32:53 kde rozdávali oblečení.
de [DE: wo sie Bekleidung ausgegeben haben.]
00:32:55 Tak tam jsem zas natrefila na paní, která byla muzikantka,
de [DE: Da habe ich wiederum eine Frau getroffen, die Musikantin war,]
00:32:59 učitelka hudby, která mého muže taky velice dobře znala...
de [DE: Musiklehrerin, die meinen Mann auch sehr gut kannte...]
00:33:03 A vždycky: „Máte něco společnýho s Karlíčkem Reinerem?“
de [DE: Und immer „Haben Sie etwas zu tun mit dem Karlíček Reiner?“]
00:33:08 No jiná věc byla ta zdravotní, žejo,
de [DE: Na, eine andere Sache war die Gesundheit, nicht wahr,]
00:33:10 protože eh... nefungovalo nic, co by mělo fungovat.
de [DE: denn... es hat nichts funktioniert, was eigentlich funktionieren sollte.]
00:33:17 Eh... hlavně tedy po té ženské stránce.
de [DE: Äh... vor allem von der weiblichen Seite her.]
00:33:21 Takže bylo potřeba se nějak léčit
de [DE: Also war es nötig, sich irgendwie behandeln zu lassen,]
00:33:25 a tenkrát jsme taky neměli žádný konexe,
de [DE: und damals hatten wir keine Beziehungen,]
00:33:29 ikdyž jsem předtím v rodině měla spoustu lékařů, tak žádnej z nich nežil už.
de [DE: auch wenn ich vorher in der Familie eine Menge Ärzte hatte, von denen war keiner mehr am Leben.]
00:33:33 Takže se hledaly zase cesty přes přátele,
de [DE: Also wurden wieder Wege über Freunde gesucht,]
00:33:37 přes bývalé manželovy kolegy ze studií a tak.
de [DE: über ehemalige Kollegen meines Mannes aus dem Studium und so.]
00:33:44 A... to už jsem někde říkala, že samozřejmě nebyli žádní psychologové,
de [DE: Und... das habe ich schon mal gesagt, natürlich gab es keine Psychologen,]
00:33:54 psychiatři, psychologové, kteří by si každého z nás vzali do parády
de [DE: Psychiater, Psychologen, die jeden von uns wieder hochgepäppelt hätten]
00:34:01 a nějak nám pomohli z těch těžkých pocitů a depresí,
de [DE: und die uns irgendwie geholfen hätten, bei den Bedrückungen und Depressionen,]
00:34:08 který každý z nás ještě v sobě měl.
de [DE: die jeder von uns in sich trug.]
00:34:12 Já vím jenom, že jsem chodila po ulici
de [DE: Ich weiß nur, dass ich auf der Straße gegangen bin]
00:34:16 a najednou z ničeho nic jsem se rozbrečela
de [DE: und auf einmal bin ich einfach so in Tränen ausgebrochen]
00:34:19 a vůbec jsem nevě... neměla k tomu konkrétní důvod.
de [DE: und ich habe überhaupt nicht gewuss... ich hatte dazu keinen konkreten Grund.]
00:34:21 A samozřejmě na rodiče jsem nesměla vůbec myslet...
de [DE: Und an die Eltern durfte ich natürlich überhaupt nicht denken...]
00:34:27 Takže to začleňování... samozřejmě...
de [DE: Also die Wiedereingliederung... natürlich...]
00:34:35 Vrátil se náhodou taky ten můj strýček z Hořic.
de [DE: Durch Zufall ist mein Onkel aus Hořice zurückgekommen.]
00:34:39 A hned ho mobilizovali jako vojenského lékaře.
de [DE: Und gleich haben sie ihn als Militärarzt mobil gemacht.]
00:34:43 Takže byl z Hořic poslán ještě do Trutnova.
de [DE: So ist er aus Hořice nach Trutnov geschickt worden.]
00:34:46 Ale my jsme mohli s Karlem potom asi měsíc strávit v jeho domě v Hořicích
de [DE: Aber ich konnte mit Karel dann etwa einen Monat in seinem Haus in Hořice verbringen,]
00:34:52 a na zahradě... a to byla re... opravdu relaxace
de [DE: und im Garten... das war wirkliche Erholung,]
00:34:56 a tam jsme se dali zdravotně do pořádku. Takže...
de [DE: und da sind wir gesundheitlich wieder auf die Beine gekommen. Also...]
00:35:03 IV: To byl ten strýček, který bojoval v zahraniční armádě?
de [DE: IV: Das war der Onkel, der in der Auslandsarmee gekämpft hat?]
00:35:04 HR: Který...Ne, to byl ten strýček, kterýho na 1. září hned devětatřicet za...
de [DE: HR: Der... Nein, das war der Onkel, der gleich am 1. September 39...]